Veelgestelde vragen

Op Examenblad.nl kan de volgende informatie helpen bij vragen over kandidaten die behoefte hebben aan een ondersteuning tijdens de afname van het cspe: Passend Examineren

De toegestane hulpmiddelen zijn bij regeling vastgesteld. Informatie hierover staat op de onderwerppagina ‘hulpmiddelen centrale examens’.

Op Examenblad.nl kan de volgende informatie helpen bij de organisatie van het cspe:

• Op de onderwerppagina ‘centraal schriftelijk praktijk examen’
• Op de vakspecifieke pagina van het beroepsgerichte profielvak
• In het document ‘Overzicht opdrachten’ te openen via een link op de vakspecifieke pagina van het profielvak. 

Bij het maken van het cspe wordt ervan uitgegaan dat de gangbare faciliteiten, gereedschappen en gebruiksmaterialen aanwezig zijn op de school die het betreffende profielvak uitvoert. Het bestuur van de school is hiervoor verantwoordelijk.

Echter kan er een situatie zijn, waarin niet de benodigde faciliteiten of gereedschappen (in voldoende mate) aanwezig of beschikbaar zijn. In dit geval moet de school de examenomstandigheden aanpassen binnen de volgende kaders:

• Belangrijk: de exameneis moet intact blijven.
• De aanpassingen van de examensituatie aan de omstandigheden van de school zijn niet in het nadeel van de kandidaten;
• De inhoud en moeilijkheidsgraad van een opdracht worden geborgd. De uitvoering van de opdrachten vraagt van de kandidaten geen andere, meer, moeilijkere of eenvoudigere vaardigheden dan wanneer zij wel over de juiste gereedschappen en materialen zouden kunnen beschikken;
• De praktische opdrachten kunnen door de kandidaten uitgevoerd worden op de voorgeschreven wijze. Hierbij kunnen zij indien nodig andere geschikte, vergelijkbare materialen en gereedschappen gebruiken dan die in de opdracht beschreven zijn. Je brengt de kandidaten hiervan voor aanvang van het examen op de hoogte;
• Eventuele langere looproutes en wisseltijden worden opgeteld bij de voor de kandidaat beschikbare tijd;
• Uiteraard mag geen sprake zijn van een onveilige situatie in zowel fysieke als mentale zin.
• Je beschrijft de aanpassingen in het proces verbaal van het examen.

Zie ook gelijkwaardige afname voor alle kandidaten op de onderwerppagina Centraal schriftelijk en praktisch examen (cspe).

Voor vragen en advies, stuur een bericht naar het CvTE via de Examenlijn.

De richtlijnen voor de richttijd staan op de onderwerppagina centraal schriftelijk en praktisch examen (cspe) op Examenblad.nl (Richttijd voor de onderdelen van het cspe).

Bij het kopje “aanvullende informatie” op de vakspecifieke pagina staat de link ook vermeld.

Bij diverse opdrachten wordt een advies gegeven over het aantal kandidaten dat tegelijkertijd (akg) door een examinator beoordeeld kan worden. Dit advies wordt meestal gegeven bij opdrachten die direct beoordeeld moeten worden. Denk daarbij aan procesbeoordelingen, klant- of oplevergesprekken, handelingsopdrachten en rollenspelen.

Het advies voor de akg staat in de vakspecifieke Instructie Examinator bij het profielvak. Deze informatie staat ook in het document ‘Overzicht opdrachten’ die in november wordt gepubliceerd op Examenblad.nl op de pagina van de vakspecifieke informatie van het profielvak.

Als u van mening bent dat in uw situatie (bijvoorbeeld door de lokaalinrichting/ werkopstelling) alle beoordelingsaspecten van een bepaalde opdracht tegelijkertijd bij meer dan het aangegeven aantal kandidaten beoordeeld kunnen worden door een examinator, dan kunt u daar bij de organisatie van de afname rekening mee houden. Omgekeerd kan het natuurlijk ook zijn dat, gezien de lokaalinrichting/werkopstelling, een school besluit minder kandidaten tegelijkertijd door een examinator te laten beoordelen.

Leidend is de vraag of de kwaliteit van de beoordeling op orde is. Dit is de verantwoordelijkheid van de schoolleiding. Het bevoegd gezag van de scholen is ertoe gehouden de kwaliteitszorgsystematiek met betrekking tot toetsing en examinering beschreven te hebben, te onderhouden en hiernaar te handelen. Die moet ook kunnen volstaan als, op enig moment, (ouders/verzorgers van) kandidaten kritische vragen stellen over de wijze van beoordeling door betrokken examinator(en).

In de vakspecifieke Instructie Examinator van het profielvak wordt indien van toepassing specifieke informatie gegeven over de volgorde van de opdrachten binnen een onderdeel. Als er een vaste volgorde is, wordt dit hierin aangegeven.

De school bepaalt zelf de volgorde waarin de onderdelen van een cspe worden aangeboden. 

Dat mag niet. De richttijden gelden per onderdeel van het profielvak-cspe. Daarom is het niet toegestaan dat als een kandidaat bij een onderdeel (bijvoorbeeld onderdeel A), tijd overhoudt, hij deze tijd alsnog benut bij het maken van een ander onderdeel (bijvoorbeeld onderdeel C).

Ja, de regels voor de inzet van een tweede examinator zijn beschreven in het Uitvoeringsbesluit WVO 2020 artikel 3.26 en 3.27.

Toelichting: de school heeft bij de cspe’s wel meer vrijheid om de beoordeling van de tweede examinator aan te laten sluiten naar de mogelijkheden in de eigen schoolomgeving. Over het algemeen zal dit betekenen dat de tweede examinator aanwezig is bij de afname als een kandidaat handelingen uitvoert die tijdens het uitvoeren ervan moeten worden beoordeeld. In het correctievoorschrift staat wanneer een handeling beoordeeld moet worden tijdens de uitvoering. Daarna moet overleg plaatsvinden over de geobserveerde handelingen en de score. Dit betekent dat een tweede examinator de gemaakte opdrachten mede beoordeelt.

Opdrachten waarbij de eerste examinator het eindresultaat beoordeelt, kunnen door de tweede examinator naderhand worden beoordeeld. De tweede examinator hoeft dan dus niet aanwezig te zijn bij de afname van deze opdrachten.

Het bevoegd gezag van de scholen is verplicht de kwaliteitszorgsystematiek met betrekking tot toetsing en examinering beschreven te hebben, te onderhouden en hier naar te handelen. 

Op Examenblad.nl kan de volgende informatie helpen bij de organisatie van het cspe:

• Op de onderwerppagina ‘centraal schriftelijk praktijk examen’
• Op de vakspecifieke pagina van het beroepsgerichte profielvak
• In het document ‘Overzicht opdrachten’ te openen via een link op de vakspecifieke pagina van het profielvak. 

Deze vragen moeten door de examinator handmatig beoordeeld worden. De afnameleider (examinator) sluit de afname waarna de afnameplanner (examensecretaris) de afname kan vrijgeven voor correctie. De examinator beoordeelt in de Facet-app in de correctiemodule de gegeven antwoorden aan de hand van het bij elke opdracht gegeven correctievoorschrift. Hierin is ook aangegeven hoeveel punten behaald kunnen worden bij (deels) correcte antwoorden. Dit filmpje biedt een uitleg over de werking van de correctiemodule in Facet met slechts één correctieronde.

In het algemeen deel van het Correctievoorschrift vmbo-bb/kb/gl bij 2.7 staat het volgende:

‘Als een onvolkomen prestatie in een onderdeel van het examen doorwerkt in een daaropvolgend gedeelte, mag alleen die onvolkomen prestatie en niet de verdere uitwerking daarvan worden aangerekend, tenzij daardoor het volgende gedeelte aanzienlijk wordt vereenvoudigd of tenzij in het correctievoorschrift anders is vermeld.’

Bij niet-automatisch-scoorbare opdrachten in Facet van een cspe-onderdeel is er geen mogelijkheid in Facet voor tweede correctie. Wel zijn er andere mogelijkheden om de tweede examinator bij de correctie van deze opdrachten te betrekken:

• De tweede examinator kan betrokken worden door tegelijkertijd met de eerste examinator de antwoorden van de kandidaat in de correctiemodule van Facet te beoordelen.
• Als de eerste examinator een beoordeling heeft gegeven, kan de tweede examinator deze bekijken en zo nodig overleggen met de eerste examinator over deze beoordeling. Voorwaarde is dan dat de Facet-correctiemodule nog niet afgesloten is.

Toelichting: In de onderdelen van het cspe die in Facet staan, zijn opdrachten opgenomen die niet automatisch scoorbaar zijn. De antwoorden van de kandidaten worden door de examinator via de Facet-correctiemodule beoordeeld. Er is voor deze onderdelen geen mogelijkheid, zoals bij de avo-vakken, voor tweede correctie door de tweede examinator.

Bij het cspe moet een tweede examinator betrokken zijn bij de beoordeling van de prestaties van een kandidaat. Deze regel is er onder meer om vergissingen tijdig te ontdekken en om zoveel mogelijk een objectieve beoordeling van leerlingen te realiseren. Het is aan de school zelf hier vanuit het oogpunt van kwaliteitszorg op een goede wijze invulling aan te geven.

Het betrekken van de tweede examinator bij de beoordeling van de niet-automatisch-scoorbare vragen in Facet past hier bij.

Bij diverse opdrachten wordt een advies gegeven over het aantal kandidaten dat tegelijkertijd (akg) door een examinator beoordeeld kan worden. Dit advies wordt meestal gegeven bij opdrachten die direct beoordeeld moeten worden. Denk daarbij aan procesbeoordelingen, klant- of oplevergesprekken, handelingsopdrachten en rollenspelen.

Het advies voor de akg staat in de vakspecifieke Instructie Examinator bij het profielvak. Deze informatie staat ook in het document ‘Overzicht opdrachten’ die in november wordt gepubliceerd op Examenblad.nl op de pagina van de vakspecifieke informatie van het profielvak.

Als u van mening bent dat in uw situatie (bijvoorbeeld door de lokaalinrichting/ werkopstelling) alle beoordelingsaspecten van een bepaalde opdracht tegelijkertijd bij meer dan het aangegeven aantal kandidaten beoordeeld kunnen worden door een examinator, dan kunt u daar bij de organisatie van de afname rekening mee houden. Omgekeerd kan het natuurlijk ook zijn dat, gezien de lokaalinrichting/werkopstelling, een school besluit minder kandidaten tegelijkertijd door een examinator te laten beoordelen.

Leidend is de vraag of de kwaliteit van de beoordeling op orde is. Dit is de verantwoordelijkheid van de schoolleiding. Het bevoegd gezag van de scholen is ertoe gehouden de kwaliteitszorgsystematiek met betrekking tot toetsing en examinering beschreven te hebben, te onderhouden en hiernaar te handelen. Die moet ook kunnen volstaan als, op enig moment, (ouders/verzorgers van) kandidaten kritische vragen stellen over de wijze van beoordeling door betrokken examinator(en).

In artikel 3.31 van het Uitvoeringsbesluit WVO 2020 staat het volgende over het bewaren van door kandidaten gemaakt examenwerk: Het bevoegd gezag bewaart het gemaakte werk van het centraal examen van de examenkandidaat gedurende ten minste zes maanden na de vaststelling van de uitslag, ter inzage voor belanghebbenden.’

Bewijslast over geleverde prestaties van de kandidaat kunnen aanleveren, kan essentieel zijn. Echter het strikt toepassen van deze regelgeving voor de scholen bij de cspe’s is niet werkbaar. Het gemaakte werk van kandidaten omvat bij de cspe’s meer dan alleen schriftelijk werk. Op onderwerppagina centraal schriftelijk en praktisch examen (cspe) staan hierover aanvullende richtlijnen beschreven: bewaren examendocumenten en gemaakte producten cspe. 

Ja, de kandidaat moet dan ook onderdeel C nog herkansen. Zie ook veelgestelde vraag: Wat is wel en niet mogelijk met herkansingen?

Nee, de score (het aantal behaalde punten) van de herkansing moet meegenomen worden in het berekenen van het herkansingscijfer. Het is niet mogelijk om één van de onderdelen weg te laten als er is herkanst, ook wanneer hier lager op is gescoord dan de eerste keer. 

Het aantal bij de herkansing behaalde punten vervangt het aantal behaalde punten bij de eerste kans, ook als dit aantal lager is. Met behulp van de N-L-tool wordt het nieuwe eindcijfer bepaald.

Door een eventuele andere N-term en een andere lengteschaal is het aantal punten van de twee versie niet vergelijkbaar.

Na de berekening van het herkansingscijfer geldt het hoogste cijfer.

Ja, als een gezakte leerling aan de school voor vo opnieuw eindexamen gaat afleggen, moet hij het centraal examen in alle vakken die een centraal examen hebben opnieuw afleggen. Dus ook het cspe, ook al is dat al in de derde klas afgerond. Er is immers sprake van één ondeelbaar eindexamen en het maakt niet uit op welk moment een vak is afgerond. Het hele eindexamen moet opnieuw gemaakt worden. Of de school leerlingen vrijstelt van schoolexamentoetsen en/of het hele schoolexamencijfer laat staan, moet de school zelf regelen in het examenreglement

Op de onderwerppagina cspe is bij het onderdeel herkansing van het cspe de volgende informatie te vinden:

• Wanneer heeft een kandidaat recht op een herkansing;
• Welke versiekleur moet ik gebruiken; 
• Wat zijn de regels voor de punttelling bij de herkansing.

Aanvulling hierop: 
Leg voorafgaand vast welk onderdeel of welke onderdelen door de kandidaat worden herkanst. Als een kandidaat aangeeft twee of meer onderdelen te willen herkansen, moet hij deze onderdelen ook daadwerkelijk herkansen en moeten de behaalde punten meegenomen worden bij het berekenen van het herkansingscijfer. Het aantal behaalde punten per onderdeel bij de herkansing vervangt het aantal behaalde punten bij de eerste kans, ook als dit aantal lager is. Met behulp van de N-L-tool wordt het nieuwe eindcijfer bepaald.

Door een eventuele andere N-term en een andere lengteschaal zijn het aantal punten van de twee versie niet vergelijkbaar. 

Nadat de school een ongeldigverklaring van het examen(onderdeel) heeft ingediend bij de Inspectie van het Onderwijs, verstrekt de Inspectie instructies voor het verdere handelen en welke versie van het examen gebruikt mag worden.
Bij de minitoetsen in Facet zijn er drie versies beschikbaar. De leerling krijgt automatisch een andere versie van de toets als op de juiste wijze is gemeld dat de leerling de toets voor de tweede keer gaat maken. Bij praktische opdrachten ligt het besluit bij de Inspectie.

Zie hiervoor de handleiding Wolf voor examinatoren. Heeft een kandidaat een opdracht overgeslagen en is hij door tijdgebrek hier niet meer aan toegekomen, dan voer je in Wolf voor deze opdracht in plaats van een “0” een “N” in. 

In de bb en kb hebben leerlingen recht op een herkansing van een avo-vak en een herkansing van het cspe. In de gemengde leerweg (gl) moeten leerlingen kiezen tussen het herkansen van een avo-vak of het cspe.