In de Regeling Toegestane hulpmiddelen maakt het College voor Toetsen en Examens bekend welke hulpmiddelen zijn toegestaan bij elk examen. In de regeling staat onder meer:
- Basispakket hulpmiddelen
- Vakspecifieke hulpmiddelen
- Wijzigingen ten opzichte van voorgaande jaren
De Regeling toegestane hulpmiddelen voor de centrale examens vo 2025 is op 7 juli 2023 vastgesteld en gepubliceerd met het kenmerk CvTE-23.00858.
Deze regeling is op 3 juli 2024 gewijzigd met kenmerk CvTE-24.00935. Onderstaande regeling en bijlagen zijn de nieuwste versies.
- Regeling toegestane hulpmiddelen voor de centrale examens VO
- Bijlage 1 - Hulpmiddelen vmbo 2025
- Bijlage 2 - Hulpmiddelen havo en vwo 2025
Woordenboeken
Woordenboek Nederlands
Het woordenboek Nederlands kan een goed hulpmiddel zijn dat de kandidaat zekerheid geeft bij een enkel woord. Maar het kan ook leiden tot verwarring of tijdnood. Een kandidaat kan uit angst bijvoorbeeld onnodig veel woorden controleren. Bij vakspecifieke termen kan een woordenboek verwarrend zijn. Het woord 'eentonigheid’ heeft in het vak muziek bijvoorbeeld een heel andere betekenis (dezelfde toon houdend) dan in het dagelijks gebruik (saai). Bij het vak muziek is de vakinhoudelijke omschrijving (dezelfde toon houdend) de juiste. Aan een inhoudelijk afwijkende omschrijving (bijvoorbeeld: saai) worden geen punten toegekend. Ook niet als de kandidaat de omschrijving letterlijk aan het woordenboek heeft ontleend.
Waar de spelling van het Nederlands wordt beoordeeld, zijn alleen schrijfwijzen volgens de huidige officiële spellingsregels toegestaan.
Woordenboek moderne vreemde talen en Fries
Voor de meeste leerlingen is Nederlands de thuistaal. Bij de centrale examens Frans is een woordenboek Frans – Nederlands toegestaan. Een kandidaat die Pools als thuistaal heeft, mag kiezen voor een woordenboek Frans – Pools. 'Thuistaal' hoeft hier niet letterlijk genomen te worden. Voorbeeld: Als Berbers de thuistaal is en een woordenboek doeltaal - Berbers is niet voorhanden, mag ook gekozen worden voor doeltaal – Arabisch.
Rekenmachine
Rekenmachine bij vmbo-examens
Meerregelige machines hebben mogelijkheden die bij de eenregelige machines ontbreken, zoals het maken van tabellen. Bij de huidige centrale examens is niet gebleken dat die extra mogelijkheden de kandidaat voordeel bieden.
Grafische rekenmachine bij wiskunde-examens havo en vwo
Op elk moment tijdens het examen moet te controleren zijn, zonder de kandidaat te storen, of de machine in de examenstand staat. Kijk voor meer informatie over deze functies op de websites van de verschillende fabrikanten: Casio educatie, HP Prime, Education TI Nederland en NumWorks.
Het is altijd mogelijk dat gedurende het jaar problemen met een bepaalde machine worden gesignaleerd die in een nieuwe examenstand of een nieuw operating system worden opgelost. Om die reden is het aan te raden om voor het examen het meest recente operating system of de meest recente examenstand te installeren. Per type grafische rekenmachine zijn in de tabel hieronder de toegestane operating systems aangegeven en hoe blokkering middels de juiste Nederlandse examenstand te herkennen is.
| GR | Type | Versie OS | De Nederlandse examenstand is herkenbaar aan: |
|---|---|---|---|
| Casio | fx-9860GII(SD) | versie OS 2.11 of hoger | Een knipperende N in de rechterbovenhoek (knippert de eerste 15 minuten snel en daarna langzaam). |
| Casio | fx-CG50 | versie OS 3.50 of hoger | Een gele rand aan de linker-, rechter- en onderkant. Een knipperende N in de rechterbovenhoek (knippert de eerste 15 minuten snel en daarna langzaam). |
| HP | HP Prime | Versie OS 2.3 of hoger | Een paarse balk boven in het scherm. Een knipperend rood licht en een knipperend blauw licht aan de bovenkant. |
| Texas Instruments | TI-84 Plus CE-T (eventueel met Python Edition) | versie OS 5.6 of hoger | Knipperend oranje ledlampje aan de bovenkant. Een oranje balk boven in het scherm. |
| Texas Instruments | TI-Nspire CX (alleen de versie zonder CAS) | versie OS 4.5.5 of hoger | Knipperend oranje ledlampje aan de bovenkant. Een oranje balk boven in het scherm. |
| Texas Instruments | TI-Nspire CX II-T (zowel versie met als zonder CAS) | versie OS 5.4 of hoger | Knipperend oranje ledlampje aan de bovenkant. Een oranje balk boven in het scherm. |
| Numworks | Numworks | versie 19 of hoger | De letters NL en een klein symbool (examenhoedje) in de balk boven in beeld. Knipperend oranje ledlampje aan de bovenkant. |
Voor een handleiding voor het instellen van de examenstand op de toegestane machines verwijzen wij u naar de website van de betreffende fabrikant:
Education TI Nederland (pagina examenstand)
Numworks (instellingen examenstand)
Informatieboeken
Informatieboek bij nask1 en nask2
Er zijn errata uitgegeven voor de Binas editie die in de regeling wordt genoemd. Zie voor deze errata de website Binas voor het voortgezet onderwijs (noordhoff.nl). Het is toegestaan deze fouten in Binas te verbeteren.
Informatieboeken natuurwetenschappelijke vakken havo en vwo
Er zijn errata uitgegeven voor de Binas en Sciencedata edities die in de regelingen zijn genoemd. De errata bij Binas zijn te vinden op de website van Noordhoff Uitgevers (Binas voor het voortgezet onderwijs (noordhoff.nl) en bij ScienceData op de website van Uitgeverij Walvaboek (onderwijsuitgaven (walvaboek.nl)).
Andere wijzigingen mogen niet in het informatieboek worden aangebracht. Dat geldt ook voor het aanbrengen van (al dan niet beschreven) plakkertjes.
Noodzakelijk of toegestaan
Een kandidaat die bij een vak een toegestaan hulpmiddel gebruikt, is niet in overtreding. Een kandidaat die zonder het hulpmiddel aan het examen wil deelnemen, is dit ook niet en mag dus gewoon deelnemen.
In hoeverre een toegestaan hulpmiddel noodzakelijk is, varieert tussen vakken, hulpmiddelen en kandidaten. Een noodzakelijk hulpmiddel bij een aantal vakken is de Binas: het is niet aannemelijk dat een kandidaat alle informatie uit zijn hoofd kent. Een verklarend woordenboek Nederlands kan voor een kandidaat een noodzaak zijn omdat hij de taal minder goed beheerst. Voor een andere kandidaat kan het gebruik van een woordenboek Nederlands gewoon zekerheid geven. De school beslist of kandidaten zelf de hulpmiddelen mee moeten nemen of dat de school daar voor zorgt.
Niet genoemde hulpmiddelen
Een examenkandidaat kan naast het basispakket ook hulpmiddelen meenemen die niet genoemd zijn, maar die wel functioneel zijn. Hulpmiddelen die afbreuk doen aan de exameneisen, zijn niet toegestaan. Hulpmiddelen die geen relatie tot de exameneisen hebben en ook geen enkele examenfunctie dienen, zijn dit ook niet. Niet omdat de exameneisen worden aangetast, maar omdat onoverzichtelijkheid kan leiden tot een indirecte aantasting van exameneisen. Bij twijfel over een specifiek hulpmiddel kan de school contact opnemen met het College voor Toetsen en Examens via de Examenlijn.
Schoolexamen en centraal examen
De regeling hulpmiddelen legt de toegestane hulpmiddelen vast voor het centraal examen. Bij de schoolexamens beslist de school wat de toegestane hulpmiddelen zijn. De school kan bijvoorbeeld besluiten dat bij kleinere toetsen in de moderne vreemde talen geen woordenboek is toegestaan of dat bij sommige toetsen in een vak met grafische rekenmachine alleen een eenvoudige grafische rekenmachine mag worden gebruikt, of zelfs helemaal geen rekenmachine. Én de school kan omgekeerd ook bij schoolexamentoetsen hulpmiddelen toestaan die in het centraal examen niet zijn toegestaan.