Eerste en tweede correctie
De centrale examens worden nagekeken door twee correctoren. Bij de centraal schriftelijke examens is de eerste corrector een docent van de eigen school van de eindexamenkandidaat. De tweede corrector is een docent van een andere school en wordt ook gecommitteerde genoemd. Scholen worden door de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) aan elkaar gekoppeld (ook wel pooling genoemd). Dit gebeurt op basis van het aantal kandidaten dat een school per vak én per schoolsoort opgeeft. In maart krijgen scholen te horen aan welke scholen zij gekoppeld zijn. De school die voor de tweede correctie verantwoordelijk is bepaalt zelf welke docenten dat gaan doen. Scholen die aan elkaar gekoppeld zijn zorgen zelf voor uitwisseling van de juiste contactpersonen per vak.
Bij de flexibele en digitale examens vmbo bb/kb gaat het net iets anders. De eerste correctie is door een eigen docent van de school. Voor de tweede correctie wijst de eigen school zelf een docent van het betreffende vak aan. Dit kan een docent van de eigen school zijn, maar dit mag ook een docent van een andere school zijn binnen bijvoorbeeld hetzelfde schoolbestuur.
Ook bij de centraal schriftelijke en praktische examens (cspe’s) wijst de school een tweede examinator aan.
Publicatie correctievoorschriften
Op de dag van de afname van de centraal schriftelijke examens worden de correctievoorschriften gepubliceerd op Examenblad.nl. Het gaat hierbij om de examens voor vmbo gl/tl, havo en vwo. Voor de examens die in de ochtend worden afgenomen, wordt om 14.00 uur het correctievoorschrift gepubliceerd. Voor de middagexamens worden de correctievoorschriften van vmbo gl/tl om 16.00 uur en die van havo/vwo om 17.00 uur gepubliceerd.
Voor enkele examens is tijdens de examenperiode een testcorrectie. Deze vindt zo snel als mogelijk na een gemaakt centraal examen plaats. Met de antwoorden van leerlingen in de hand kijkt een groep van docenten aan de hand van een concept-correctievoorschrift de examens na. Na afloop bespreken de docenten hun bevindingen. Mocht blijken dat zij vinden dat het concept-correctievoorschrift niet (helemaal) voldoet, dan kan de vaststellingscommissie dat eventueel aanpassen. Om die reden wordt het definitieve correctievoorschrift van dit examen ook ‘pas’ twee dagen na het examen verspreid.
In overleg over de correctie
Vakverenigingen ondersteunen docenten en organiseren bijeenkomsten over hun vakgebied. Veel verenigingen organiseren ook examenbesprekingen en hebben online fora. Hier kan informatie uitgewisseld worden over de gemaakte examens en de correctievoorschriften.
Bij de flexibele en digitale examens vmbo bb/kb zijn er geen besprekingen van de examens. Dat heeft te maken met het flexibele karakter van deze examens. Leerlingen kunnen deze namelijk volgens een schooleigen rooster tussen 1 april en 18 juli 2025 maken. Om docenten toch de kans te geven vragen te stellen of met collega’s in gesprek te gaan, heeft het College voor Toetsen en Examens digitale besloten en beveiligde fora (bbf’s) voor docenten. Op deze plek kunnen zij van gedachten wisselen over de opgaven en de correctie van antwoorden.
Het kan gebeuren dat een corrector een antwoord van een leerling tegenkomt dat niet in het correctievoorschrift staat, maar mogelijk wel juist is. De corrector kan dan het volgende doen:
- nagaan of de algemene en vakspecifieke regels zoals aan het begin opgenomen in het correctievoorschrift helpen bij de beoordeling van het antwoord.
- met vakcollega’s in overleg en het antwoord bespreken.
- overleggen met de mede-corrector.
- Of een antwoord juist is beslissen eerste en tweede corrector samen. De eerste en tweede corrector zijn hierbij een team dat samen opereert om de leerling een score te geven die past bij de prestatie.
Als een corrector vermoedt dat er een onvolkomenheid of fout in het examen zit, dan kan dit gemeld worden aan de Examenlijn. De vaststellingscommissie kijkt vervolgens of er een aanvulling op het correctievoorschrift moet komen.
Verschil van inzicht eerste en tweede corrector
De eerste en tweede corrector komen samen tot de vaststelling van een score voor een examenkandidaat. Het correctievoorschrift is hierbij altijd bindend. Mochten beide correctoren er samen toch niet uitkomen, dan wordt het verschil van inzicht voorgelegd aan het bevoegd gezag van de tweede corrector. Dit bevoegd gezag kan hierover contact opnemen met het bevoegd gezag van de eerste corrector.
Mocht er toch verschil van inzicht blijven, dan meldt het bevoegd gezag van de tweede corrector dit aan het Examenloket. De daarop ingeschakelde Inspectie van het Onderwijs (inspectie) zal in overleg met het bevoegd gezag van de tweede corrector onderzoeken of er nog mogelijkheden zijn om toch tot overeenstemming te komen over de vaststelling van een score. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan de inzet van een onafhankelijke andere vakdocent van hetzelfde bestuur die het examen nakijkt.
Bij zeer hoge uitzondering kan inspectie een onafhankelijke derde corrector aanwijzen. De derde corrector kijkt dan het volledige examenwerk van alle kandidaten van de school van de eerste corrector opnieuw na. De correctie van deze onafhankelijke derde corrector komt in de plaats van de eerdere beoordelingen. De scores zoals vastgesteld door de onafhankelijke corrector zijn bindend.