Vakspecifieke informatie produceren, installeren en energie vmbo bb, kb en gl

Laatste update

Algemene informatie en aandachtspunten

De algemene informatie is terug te lezen in de Septembermededeling en op pagina Centraal schriftelijk en praktisch examen (cspe).

Examenstof

De examenstof voor het centraal praktische examen is beschreven in de syllabus. De syllabus is een uitwerking van het examenprogramma. De syllabus is leidend (niet de educatieve methode).

Regelgeving: status correctievoorschrift

Het CvTE heeft de correctievoorschriften bij regeling vastgesteld. Het correctievoorschrift is een zogeheten algemeen verbindend voorschrift en valt onder wet- en regelgeving die van overheidswege wordt verstrekt. De corrector mag dus niet afwijken van het correctievoorschrift.

Als de corrector van mening is dat het correctievoorschrift een onvolkomenheid bevat, neemt deze contact op met de examenlijn via het contactformulier op examenblad.nl.

Nieuwe vorm digitaal correctievoorschrift bij alle cspe’s voor de vakken BWI, D&P, MVI en PIE . 

Bij het cspe ontvangt de examensecretaris in zending C bij elk onderdeel bij alle leerwegen een digitaal correctievoorschrift. Dit digitaal correctievoorschrift is uitgebreid ten opzichte van 2024 en het bevat nu volledig dezelfde inhoud als het ‘papieren’ correctievoorschrift (pdf). Er kan dus gekozen worden welke versie gebruikt wordt tijdens de examenafname.

Het digitaal correctievoorschrift bevat geen formules voor de berekening van het totaal aantal scorepunten. Formules kunnen desgewenst zelf opgenomen worden in de betreffende cellen. 

Specifieke informatie per versie

Overzicht opdrachten

Specifieke informatie Profielvak Pie 2025

Specifieke informatie Profielvak PIE BB - blauwBestellijst voor examenonderdeel B

In de instructie voor de examinator van onderdeel B is een bestellijst opgenomen. U kunt deze lijst gebruiken voor het bestellen van materialen voor het werkstuk.

Bijzondere materialen

Voor een bedradingsopdracht in examenonderdeel D:

  • relaisvoet 14-polig DIN montage: type Finder 94.04 of vergelijkbaar
  • relais 14-polig 4x wissel 24 V AC/DC  (of DC), bijpassend bij relaisvoet
  • een montageplaat met voorgemonteerd bedradingskanaal 25x25 mm en DIN-rail. Deze montageplaat is al eerder in cspe’s opgenomen.*

Benodigd aantal: een montageplaat, relaisvoet en relais per kandidaat of, als u tussentijds beoordeelt en demonteert, zoveel montageplaten, relaisvoeten en relais als het aantal kandidaten dat u gelijktijdig examineert.

* Opmerking:

Indien u geen montageplaten heeft van voorgaande cspe’s, dan dient u voorafgaand aan het cspe de montageplaten te maken en daarop een bedradingskoker en DIN-rail te monteren. Gebruik hiervoor de tekeningen montageplaat 1 en montageplaat 2. Zie linkjes naar de bestanden:

U kunt de montageplaten ook machinaal (laten) maken. Gebruik hiervoor de .dwg of .dxf bestanden met de contourtekening van de montageplaat Zie linkjes naar de bestanden:

Specifieke informatie Profielvak PIE KB - blauw

Bestellijst voor examenonderdeel B

In de instructie voor de examinator van onderdeel B is een bestellijst opgenomen. U kunt deze lijst gebruiken voor het bestellen van materialen voor het werkstuk.

Bijzondere materialen

Naast gangbare materialen is voor het examen ten minste ook nodig:
Voor een practicumopdracht in examenonderdeel D:
een programmeerbaar relais 24 V DC of AC/DC met minimaal 5 ingangen en 4 uitgangen.
Benodigd aantal: één per aantal gelijktijdig te examineren kandidaten.
Indien u gebruikt maakt van een programmeerbaar relais van het type ‘Easy E4’, dan geldt de volgende aanwijzing.

De Easy-E4 serie is op twee manieren te programmeren:

  1. via de pc met Easysoft 7 of 8: 
    De voorkeur gaat uit naar programmeren in Easysoft, omdat hier het volledige ladderdiagram in beeld is. Kies in Easysoft voor Easy Device programming (EDP). Als u de kandidaten laat programmeren via de pc, moet de Easy in een netwerk zijn opgenomen. U kunt dus niet rechtstreeks met een kabelverbinding streamen van pc naar Easy.
  2. rechtstreeks op het relais:
    Het scherm van de Easy-E4 heeft 5 posities die je niet allemaal tegelijkertijd in beeld kunt krijgen. Dat betekent, dat wanneer je bijvoorbeeld positie 3 aan het programmeren bent, je positie 1 niet meer kunt zien. Dit kan voor het overzicht lastig zijn.

Maak uw keuze en zorg ervoor dat de manier van programmeren tijdens de les hetzelfde is als tijdens de afname van het cspe. In de Instructie voor de Examinator van de cspe’s 2023 en 2024 (kb en gl) staan voorbeelden van ladderdiagrammen voor de Easy E4; deze zijn geschikt als oefenmateriaal.

Specifieke informatie Profielvak PIE GL - blauw

Bestellijst voor examenonderdeel B

In de instructie voor de examinator van onderdeel B is een bestellijst opgenomen. U kunt deze lijst gebruiken voor het bestellen van materialen voor het werkstuk.

Bijzondere materialen

Naast gangbare materialen is voor het examen ten minste ook nodig:

Voor een opdracht in examenonderdeel C:

  • een programmeerbaar relais 24 V DC of AC/DC met minimaal 2 ingangen en 2 uitgangen
    Indien u gebruikt maakt van een programmeerbaar relais van het type ‘Easy E4’, dan geldt de volgende aanwijzing.
    De Easy-E4 serie is op twee manieren te programmeren:
  1. via de pc met Easysoft 7 of 8: 
    De voorkeur gaat uit naar programmeren in Easysoft, omdat hier het volledige ladderdiagram in beeld is. Kies in Easysoft voor Easy Device programming (EDP). Als u de kandidaten laat programmeren via de pc, moet de Easy in een netwerk zijn opgenomen. U kunt dus niet rechtstreeks met een kabelverbinding streamen van pc naar Easy.
  2. rechtstreeks op het relais:
    Het scherm van de Easy-E4 heeft 5 posities die je niet allemaal tegelijkertijd in beeld kunt krijgen. Dat betekent, dat wanneer je bijvoorbeeld positie 3 aan het programmeren bent, je positie 1 niet meer kunt zien. Dit kan voor het overzicht lastig zijn.

Maak uw keuze en zorg ervoor dat de manier van programmeren tijdens de les hetzelfde is als tijdens de afname van het cspe. In de Instructie voor de Examinator van de cspe’s 2023 en 2024 (kb en gl) staan voorbeelden van ladderdiagrammen voor de Easy E4; deze zijn geschikt als oefenmateriaal.

  • een montageplaat met voorgemonteerd bedradingskanaal 25x25 mm en DIN-rail. Deze montageplaat is al eerder in cspe’s opgenomen.*

Benodigd aantal: een montageplaat en programmeerbaar relais per kandidaat of, als u tussentijds beoordeelt en demonteert, zoveel montageplaten en programmeerbare relais als het aantal kandidaten dat u gelijktijdig examineert. 
U heeft ook één compleet en werkend exemplaar nodig indien de kandidaat zijn opdracht niet of niet op tijd werkend heeft.

* Opmerking:

Indien u geen montageplaten heeft van voorgaande cspe’s, dan dient u voorafgaand aan het cspe de montageplaten te maken en daarop een bedradingskoker en DIN-rail te monteren. Gebruik hiervoor de tekeningen montageplaat 1 en montageplaat 2. Zie linkjes naar de bestanden:

U kunt de montageplaten ook machinaal (laten) maken. Gebruik hiervoor de .dwg of . dxf bestanden met de contourtekening van de montageplaat Zie linkjes naar de bestanden:

Specifieke informatie Profielvak PIE BB - rood

Bestellijst voor examenonderdeel B

In de instructie voor de examinator van onderdeel B is een bestellijst opgenomen. U kunt deze lijst gebruiken voor het bestellen van materialen voor het werkstuk.

Bijzondere materialen

Voor een bedradingsopdracht in examenonderdeel D:

  • relaisvoet 14-polig DIN montage: type Finder 94.04 of vergelijkbaar
  • relais 14-polig 4x wissel 24 V AC/DC (of DC), bijpassend bij relaisvoet
  • een montageplaat met voorgemonteerd bedradingskanaal 25x25 mm en DIN-rail. Deze montageplaat is al eerder in cspe’s opgenomen.*

Benodigd aantal: een montageplaat, relaisvoet en relais per kandidaat of, als u tussentijds beoordeelt en demonteert, zoveel montageplaten, relaisvoeten en relais als het aantal kandidaten dat u gelijktijdig examineert.

* Opmerking:

Indien u geen montageplaten heeft van voorgaande cspe’s, dan dient u voorafgaand aan het cspe de montageplaten te maken en daarop een bedradingskoker en DIN-rail te monteren. Gebruik hiervoor de tekeningen montageplaat 1 en montageplaat 2. Zie linkjes naar de bestanden:

U kunt de montageplaten ook machinaal (laten) maken. Gebruik hiervoor de .dwg of . dxf bestanden met de contourtekening van de montageplaat 

Zie linkjes naar de bestanden:

Specifieke informatie Profielvak PIE KB - rood

Bestellijst voor examenonderdeel B

In de instructie voor de examinator van onderdeel B is een bestellijst opgenomen. U kunt deze lijst gebruiken voor het bestellen van materialen voor het werkstuk.

Bijzondere materialen

Naast gangbare materialen is voor het examen ten minste ook nodig:
Voor een practicumopdracht:
een programmeerbaar relais 24 V DC of AC/DC met minimaal 5 ingangen en 3 uitgangen.
Benodigd aantal: één per aantal gelijktijdig te examineren kandidaten.
Indien u gebruikt maakt van een programmeerbaar relais van het type ‘Easy E4’, dan geldt de volgende aanwijzing.

De Easy-E4 serie is op twee manieren te programmeren:

  1. via de pc met Easysoft 7 of 8: 
    De voorkeur gaat uit naar programmeren in Easysoft, omdat hier het volledige ladderdiagram in beeld is. Kies in Easysoft voor Easy Device programming (EDP). Als u de kandidaten laat programmeren via de pc, moet de Easy in een netwerk zijn opgenomen. U kunt dus niet rechtstreeks met een kabelverbinding streamen van pc naar Easy.
  2. rechtstreeks op het relais:
    Het scherm van de Easy-E4 heeft 5 posities die je niet allemaal tegelijkertijd in beeld kunt krijgen. Dat betekent, dat wanneer je bijvoorbeeld positie 3 aan het programmeren bent, je positie 1 niet meer kunt zien. Dit kan voor het overzicht lastig zijn.

Maak uw keuze en zorg ervoor dat de manier van programmeren tijdens de les hetzelfde is als tijdens de afname van het cspe. In de Instructie voor de Examinator van de cspe’s 2023 en 2024 (kb en gl) staan voorbeelden van ladderdiagrammen voor de Easy E4; deze zijn geschikt als oefenmateriaal.

Specifieke informatie Profielvak PIE GL - rood

Bestellijst voor examenonderdeel B

In de instructie voor de examinator van onderdeel B is een bestellijst opgenomen. U kunt deze lijst gebruiken voor het bestellen van materialen voor het werkstuk.

Bijzondere materialen

Naast gangbare materialen is voor het examen ten minste ook nodig:

Voor een opdracht in examenonderdeel C:

  • een programmeerbaar relais 24 V DC of AC/DC met minimaal 2 ingangen en 2 uitgangen. Indien u gebruikt maakt van een programmeerbaar relais van het type ‘Easy E4’, dan geldt de volgende aanwijzing.
    De Easy-E4 serie is op twee manieren te programmeren:
  1. via de pc met Easysoft 7 of 8: 
    De voorkeur gaat uit naar programmeren in Easysoft, omdat hier het volledige ladderdiagram in beeld is. Kies in Easysoft voor Easy Device programming (EDP). Als u de kandidaten laat programmeren via de pc, moet de Easy in een netwerk zijn opgenomen. U kunt dus niet rechtstreeks met een kabelverbinding streamen van pc naar Easy.
  2. rechtstreeks op het relais:
    Het scherm van de Easy-E4 heeft 5 posities die je niet allemaal tegelijkertijd in beeld kunt krijgen. Dat betekent, dat wanneer je bijvoorbeeld positie 3 aan het programmeren bent, je positie 1 niet meer kunt zien. Dit kan voor het overzicht lastig zijn.

Maak uw keuze en zorg ervoor dat de manier van programmeren tijdens de les hetzelfde is als tijdens de afname van het cspe. In de Instructie voor de Examinator van de cspe’s 2023 en 2024 (kb en gl) staan voorbeelden van ladderdiagrammen voor de Easy E4; deze zijn geschikt als oefenmateriaal.

  • een montageplaat met voorgemonteerd bedradingskanaal 25x25 mm en DIN-rail. Deze montageplaat is al eerder in cspe’s opgenomen.*

Benodigd aantal: een montageplaat en programmeerbaar relais per kandidaat of, als u tussentijds beoordeelt en demonteert, zoveel montageplaten en programmeerbare relais als het aantal kandidaten dat u gelijktijdig examineert.

U heeft ook één compleet en werkend exemplaar nodig indien de kandidaat zijn opdracht niet of niet op tijd werkend heeft.

* Opmerking:

Indien u geen montageplaten heeft van voorgaande cspe’s, dan dient u voorafgaand aan het cspe de montageplaten te maken en daarop een bedradingskoker en DIN-rail te monteren. Gebruik hiervoor de tekeningen montageplaat 1 en montageplaat 2. Zie linkjes naar de bestanden:

U kunt de montageplaten ook machinaal (laten) maken. Gebruik hiervoor de .dwg of . dxf bestanden met de contourtekening van de montageplaat Zie linkjes naar de bestanden: