Voor scholen voor voortgezet onderwijs is het sinds 1 augustus 2021 verplicht de examencommissie ingesteld te hebben. In het vavo vervult de examencommissie de taken van de directeur. De examencommissie van het vavo wordt hier niet bedoeld (zie artikel 2.60d Wet voortgezet onderwijs 2020). De examencommissie is ingesteld voor de borging van de kwaliteit van de schoolexaminering. Het bevoegd gezag kan zelf bepalen op welk niveau zij de examencommissie inricht.
De belangrijkste taak van de examencommissie is het borgen van de kwaliteit van de schoolexaminering. De examencommissie kijkt naar het geheel van de kwaliteit van schoolexaminering binnen de school. Deze evaluatie is breder dan alleen de uitvoering van de werkzaamheden van de examencommissie zelf en ook breder dan alleen de organisatie van de schoolexaminering. Te denken valt aan de duidelijkheid en transparantie van de taak- en verantwoordelijkheidsverdeling binnen de examenorganisatie, het verloop van de examens, de kwaliteit van het PTA en het examenreglement, of wordt voldaan aan de wettelijke eisen, de kwaliteit van de totstandkoming van de schoolexamentoetsen, het aantal en type maatregelen dat getroffen is etc.
De examencommissie vo
De examencommissie heeft in de Wet voortgezet onderwijs 2020 een aantal taken toegewezen gekregen (zie artikel 2.60d):
- De examencommissie borgt de kwaliteit van de schoolexaminering (zie artikel 2.60d lid 1 sub b en artikel 2.60e lid 1 WVO 2020;
- De examencommissie stelt een voorstel op voor een examenreglement voor het bevoegd gezag (zie artikel 2.60e lid 1 sub a WVO 2020);
- De examencommissie stelt jaarlijks een voorstel op voor het programma van toetsing en afsluiting (PTA) voor het bevoegd gezag (zie artikel 2.60e lid 1 sub b WVO 2020);
- De examencommissie heeft overleg met het bevoegd gezag als het bevoegd gezag wil afwijken van het voorgestelde examenreglement of PTA (zie artikel 2.60 lid 2 sub b en artikel 2.60b lid 1 sub a WVO 2020); en
- De examencommissie heeft overleg met het bevoegd gezag als het bevoegd gezag het PTA wil wijzigen na 1 oktober van het lopende kalenderjaar (zie artikel 2.60c lid 2 en 3 WVO 2020);
- De examencommissie borgt het afsluitend karakter en de kwaliteit van het schoolexamen (zie artikel 2.60e lid 1 WVO 2020);
- De examencommissie stelt richtlijnen en aanwijzingen vast om te komen tot een beoordeling van het schoolexamen (zie artikel 2.60e lid 1 WVO 2020);
- De examencommissie stelt regels vast en maakt afspraken over de wijze waarop de examencommissie haar werk gaat uitvoeren (zie artikel 2.60e lid 2 WVO 2020);
- De examencommissie stelt jaarlijks een verslag op van haar werkzaamheden (zie artikel 2.60e lid 3 WVO 2020);
- De examencommissie evalueert jaarlijks de kwaliteit van de schoolexaminering (zie artikel 2.60e lid 4 WVO 2020);
- De examencommissie adviseert het bevoegd gezag en de directeur ieder jaar over hetgeen beter kan en moet (zie artikel 2.60e lid 4 WVO 2020);
- De examencommissie verstrekt de regels over haar werkwijze, het verslag, de evaluatie en het genoemde advies aan het bevoegd gezag, aan de directeur en aan de examensecretaris (zie artikel 2.60e lid 5 WVO 2020);
- In de praktijk kan het bevoegd gezag naast de bovengenoemde taken nog andere taken opdragen of bevoegdheden toekennen aan de examencommissie (zie artikel 2.60e lid 1 sub e WVO 2020).
De examencommissie vavo
Voor vavo-instellingen ligt de wettelijke grondslag in de (Wet educatie en beroepsonderwijs) WEB, artikel 7.4.5. Daar waar in het Uitvoeringsbesluit wordt gesproken over 'directeur' en van 'directeur en secretaris' wordt daaronder voor het vavo de examencommissie verstaan. Deze commissie vervult dus in feite de taken van de directeur en de examensecretaris (zie artikel 3.60 lid 1 sub d Uitvoeringsbesluit WVO 2020).