Deze informatie is onderdeel van een ontwikkeling in de betreffende examens.
Voor het centraal examen maatschappijkunde vmbo 2022 is een vernieuwde syllabus opgesteld.
Aanleiding
De syllabus maatschappijkunde vmbo is gebaseerd op het examenprogramma uit 2001. Feitelijk dateert het examenprogramma van 1998. De toen gekozen kerndelen en verrijkingsdelen gelden nu nog steeds. De afgelopen jaren zijn kleine wijzigingen doorgevoerd, die in de syllabi zichtbaar waren door gele markeringen van de gewijzigde teksten.
De afgelopen jaren is de wens ontstaan om de syllabus grondiger te wijzigen dan bij het jaarlijks klein onderhoud mogelijk is. In 2018 is door de Nederlandse Vereniging van Leraren Maatschappijleer (NVLM) en de Stichting Leerplan Ontwikkeling (SLO) onderschreven dat verandering bij maatschappijkunde noodzakelijk is. Zo werd door de NVLM de ‘Visie op maatschappijleer, maatschappijkunde en maatschappijwetenschappen in relatie tot mens & maatschappij en burgerschap’ voortvloeiend uit de ontwikkelingen rondom curriculum.nu gepubliceerd en door de SLO de ‘Analyse benodigde aanpassing syllabus maatschappijkunde vmbo’.
Het College voor Toetsen en Examens (CvTE) heeft in juni 2018 een syllabuscommissie ingesteld met de opdracht de inhoud van de syllabus te actualiseren en (waar nodig) de onvolkomenheden te reviseren, zonder daarbij de examenstof te verzwaren. De syllabuscommissie heeft haar werkzaamheden in april 2020 afgerond.
De nieuwe syllabus
In de nieuwe syllabus is de inhoud op een aantal onderdelen gewijzigd. Zo is op een andere manier beschreven wat de kandidaat zou moet kennen. De aanduiding ‘de kandidaat is bekend met …’ is vervangen door de volgende twee typeringen: ‘de kandidaat kent/weet …’ en ‘de kandidaat kan … noemen, herkennen, beschrijven en toepassen’.
In de nieuwe syllabus is, waar dat nodig was, een meer logische volgorde in de tekst aangebracht en zijn teksten herschikt. De beschrijvingen van de kerndelen 4 en 8 zijn meer in balans gebracht.
In de nieuwe syllabus heeft ML2/V/1 Analyse maatschappelijk vraagstuk minder inhoud gekregen. Een aantal aspecten van de maatschappelijke analyse heeft een plek gekregen in ML2/K/4 Politiek en beleid.
In de huidige syllabus is per leerweg apart aangegeven wat kandidaten moeten kennen en kunnen. Omwille van de duidelijkheid en overzichtelijkheid zijn de eindtermen voor de verschillende leerwegen in de nieuwe syllabus samengevoegd. Door middel van markeringen is in aparte kolommen aangegeven wat voor de afzonderlijke leerwegen verplicht is.
Belangrijkste verschillen tussen de oude syllabus en de nieuwe syllabus
De belangrijkste verschillen tussen de syllabus tot 2021 en de syllabus vanaf 2022 zijn:
- De leerstof voor bb leerlingen, kb en gl/tl kandidaten staat in afzonderlijke eindtermen met een markering in aparte kolommen.
- In de nieuwe syllabus zijn de beschrijvingen van de kerndelen 4 en 8 meer in balans gebracht. Waar mogelijk zijn de inhouden minder gedetailleerd beschreven en in voorkomende gevallen puntsgewijze opsommingen gebruikt.
- In de Analyse maatschappelijk vraagstuk voor gl/tl zijn onderdelen verplaatst naar het kerndeel 4.
- In de nieuwe syllabus zijn omschrijvingen die dubbel opgenomen zijn zoveel mogelijk vermeden. Als voorbeeld: kenmerken van de rechtsstaat zijn in kerndelen 4 beschreven en worden niet meer bij kerndelen 8 vermeld.
- In de nieuwe syllabus zijn teksten op onderdelen compacter omschreven en voorzien van eigentijdse voorbeelden.
Veldraadpleging en verantwoording
In de periode december 2019 tot en met januari 2020 is middels een digitale veldraadpleging het werkveld gevraagd te reageren op de conceptsyllabus. In totaal hebben 66 deelnemers de veldraadpleging volledig ingevuld. Uit deze veldraadpleging blijkt dat 89% van de respondenten de nieuwe structuur qua lay-out overzichtelijk vindt. 56% vindt de lay-out een verbetering t.o.v. de vorige versie van de syllabus. Zo’n 86% vindt dat de beschrijving van ML2/K/4 Politiek en beleid voldoende informatie bevat om de leerlingen goed voor te kunnen bereiden op het examen. Voor ML2/K/8 Criminaliteit en rechtsstaat is dit 89%.
De syllabuscommissie heeft de resultaten van de veldraadpleging geanalyseerd. Op basis van de resultaten van de veldraadpleging waarin sommige respondenten opmerkingen maakten over (mogelijke) inhoudelijke onduidelijkheden en onjuistheden en een (mogelijke) verzwaring van de examenstof is de conceptsyllabus op enkele plaatsen herzien. Zo zijn er o.a. enkele tekstuele en taaltechnische verbeterpunten doorgevoerd. In het verantwoordingsdocument staan de overwegingen en keuzes die de syllabuscommissie verder gemaakt heeft.
In de rapportage veldraadpleging maatschappijkunde vmbo 2022 wordt verder ingegaan op de veldraadpleging.
Deze herziene conceptsyllabus is medio juli 2020 vastgesteld door de minister. Bij de centrale examens maatschappijkunde vmbo 2022 zal voor het eerst de vernieuwde syllabus getoetst worden.