De examinator is doorgaans de docent van de kandidaat, maar dit is geen voorschrift. Zijn taak is het afnemen van het examen (zie Eindexamenbesluit VO artikel 1).
Hij heeft in het Eindexamenbesluit de volgende taken toegewezen gekregen:
- Hij neemt samen met de directeur en de andere examinatoren het examen af, onder verantwoordelijkheid van het bevoegd gezag (zie Eindexamenbesluit VO artikel 3). Daaronder valt mede het opstellen van het programma van toetsing en afsluiting van het schoolexamen. Formeel is dit de taak van de Examencommissie (Eindexamenbesluit VO artikel 35 e lid 1 sub b ], maar uiteraard levert de vakdocent c.q. de examinator daarvoor het voorstel. Ook behoort tot zijn taak het maken van de opgaven van de toetsen voor het schoolexamen en de beoordeling ervan.
- Hij kijkt het werk van het centraal examen na aan de hand van de regels die het CvTE daarvoor vaststelt (zie Eindexamenbesluit VO artikel 41 lid 1).
- Hij stelt in overleg met de gecommitteerde de eindbeoordeling voor het werk van het centraal examen vast (zie Eindexamenbesluit VO artikel 42).
Doorgaans wordt ook de tweede correctie van het werk van een andere school toegewezen aan de examinator van een bepaald vak. Dit is echter geen voorschrift. In artikel 36 van het Eindexamenbesluit VO staat duidelijk dat scholen aan elkaar gekoppeld worden voor de tweede correctie. Het staat de directeur vrij om de taak van de tweede correctie toe te wijzen aan een andere docent, die zelf geen eindexamengroep heeft begeleid, of aan een extern ingehuurde deskundige (die uiteraard wel over de bevoegdheid beschikt het betreffende vak te onderwijzen en te examineren).