Definitie
Het diploma is het officiële bewijsstuk dat een persoon voldaan heeft aan de eisen die een eindexamen aan hem gesteld heeft. Het kan zijn dat hij daarvan blijk heeft gegeven door in één examenjaar het centraal examen van al zijn vakken af te leggen. Hij kan het ook verworven hebben door verspreid over meer dan een jaar voor diverse vakken afzonderlijk het examen met goed gevolg af te leggen (zie Eindexamenbesluit VO artikel 59: gespreid examen bij ziekte en artikel 37a van het Eindexamenbesluit VO: Centraal examen voorlaatste leerjaar of het direct daaraan voorafgaande leerjaar). De diploma's van een school voor dagonderwijs, van een vavo-instelling en van het College voor Toetsen en Examens (staatsexamens) zijn gelijkwaardig.
Modellen
De Minister stelt modellen vast (zie WVO artikel 29 lid 3).
Deze zijn vastgelegd in de Regeling modellen diploma's VO
Sinds 2016 is er een apart model beschikbaar voor kandidaten die cum laude geslaagd zijn.
Sinds het examen in 2018 is er ook een model beschikbaar voor kandidaten havo en vmbo die geslaagd zijn met één of meer vakken op hoger niveau. Dit model is ook in de 'cum laude' vorm beschikbaar.
Beschrijving
Op het diploma staat vermeld wie, met welke geboortedatum en geboorteplaats voor welk eindexamen geslaagd is aan welke instelling. Aangegeven wordt voor welk profiel de kandidaat geslaagd is. Is een kandidaat voor twee of meer profielen geslaagd dan wordt ook het tweede, derde en eventueel vierde profiel vermeld. De school is gehouden aan de tekst en de lay-out van de modellen en de voorschriften uit bijlage 1, waarin onder andere is opgenomen dat het diploma op waardepapier moet worden afgedrukt. De instellingen die het diploma uitreiken hebben zelf de bevoegdheid om ze te (laten) drukken. Doorhalingen en wijzigingen van een uitgereikt diploma maken het ongeldig.
Let op:
- Op het diploma moet altijd de geboorteplaats staan. Dat is de plaats of gemeente die in de Basisregistratie Personen (BRP) staat. De geboorteplaats staat op een paspoort, identiteitskaart, rijbewijs, verblijfsvergunning en uittreksel uit de BRP. Als de geboorteplaats buiten Nederland ligt, is het verstandig achter de geboorteplaats ook het geboorteland te vermelden.
- Een school van het voortgezet onderwijs mag zelf bepalen of de officiële naam of de roepnaam van de kandidaat op het diploma komt te staan. Het is aan te raden om de officiële naamgegevens uit de BRP voluit te vermelden. Als de gegevens op het diploma overeenkomen met de gegevens uit het BRP kan iemand immers aantonen dat hij de bezitter is van het diploma. Gebruik van de gegevens uit het BRP is echter niet dwingend voorgeschreven. Ook is niet voorgeschreven dat de officiële voornamen voluit vermeld moeten worden. De roepnaam of alleen een voorletter is toegestaan.
- Op het diploma wordt de datum van uitreiking vermeld. Op de cijferlijst de officiële datum van vaststelling van de uitslag. Dit hoeft niet per se dezelfde datum te zijn.
Wanneer krijgt een kandidaat een diploma?
Na het bepalen van de uitslag wordt vastgesteld of de kandidaat een diploma krijgt. Als de kandidaat is geslaagd voor een geheel eindexamen dan reikt de directeur het diploma uit.
De directeur van de school of instelling waar het eindexamen of het deeleindexamen is afgelegd, reikt het diploma uit (zie Eindexamenbesluit VO artikel 52 lid 2). Dit geldt ook voor de schoolkandidaat die één of meer zittingen van het centraal examen ten overstaan van de commissie staatsexamens VO van het College voor Toetsen en Examens heeft afgelegd (zie Eindexamenbesluit VO artikel 52 lid 2), wiens uitslag pas na het derde tijdvak bekend is.
Zie ook de informatie over de 'tijdvakken'.
Als een kandidaat bij meerdere instellingen deelexamen doet in één jaar met het oogmerk een diploma te halen, dan wordt het diploma uitgereikt door de instelling waar de kandidaat de meeste vakken heeft afgelegd.
Wat bij verlies?
Het kan gebeuren dat een geslaagde kandidaat zijn diploma kwijt raakt, het gestolen wordt, of ongeldig is geworden of dat hij door omstandigheden niet meer de beschikking heeft over het diploma. Door scholen, vavo-instellingen en het College voor Toetsen en Examens mogen geen duplicaten of nieuwe versies van diploma's worden verstrekt (zie Eindexamenbesluit VO artikel 54). De dagscholen en vavo-instellingen zijn echter verplicht om alle examenresultaten door te geven aan de Dienst Uitvoering Onderwijs. Deze archiveert de resultaten. De geslaagde kan bij de Dienst Uitvoering Onderwijs vragen om een "verklaring afgelegd examen" (VAE). Voor personen die van geslacht zijn veranderd of een andere geslachtsnaam hebben gekregen, is het mogelijk tevens een Vervangend opleidingsdocument (VOD) en een nieuwe cijferlijst aan te vragen. Het VOD heeft dezelfde waarde als het diploma. Dit gebeurt eveneens bij de Dienst Uitvoering Onderwijs, afdeling Examendiensten.
Verzilvering
In de regel wordt een diploma niet gebruikt om vrijgesteld te worden van het examen voor een of meer vakken bij het behalen van een volgend diploma. Daarop bestaat een aantal uitzonderingen.
Een vwo-kandidaat heeft al een havo-diploma gehaald. Dit geeft hem recht op vrijstelling van de vakken van het gemeenschappelijk deel: maatschappijleer en ckv (zie Inrichtingsbesluit WVO artikel 26e lid 2 en Eindexamenbesluit VO artikel 11 lid 2 en 11 lid 4, en 12 lid 2 en lid 4).
Als deze kandidaat op havo of gediplomeerde vmbo-kandidaten al vakken op vwo-niveau hebben afgesloten, hebben zij vrijstelling voor deze vakken. (zie Inrichtingsbesluit WVO artikel 26e lid 3 en artikel 14 van het Eindexamenbesluit VO).
Een havo-kandidaat heeft al een vmbo-diploma. Indien hij daarbij examen heeft gedaan in een havo- of vwo-vak, geeft dit hem recht op vrijstelling voor dat vak (Inrichtingsbesluit WVO artikel 26e lid 6 en Eindexamenbesluit VO artikel 14). Dit zelfde geldt voor de leerwegen in het vmbo. Als gediplomeerde vmbo-leerlingen al examen hebben gedaan op een niveau waarnaar zij vervolgens doorstromen of hoger, zijn zij vrijgesteld van het volgen van zo’n vak en het afleggen van eindexamen in dat vak (Inrichtingsbesluit WVO artikel 26n lid 4, 5, 6 en 7, artikel 26 van het Eindexamenbesluit VO).
Iemand die een overeenkomstig examen heeft afgelegd op Aruba, Curaçao, Sint Maarten, Bonaire, Saba of Sint Eustatius en een havo- of vwo-diploma wil behalen, kan op grond van Eindexamenbesluit VO artikel 9 van vrijstellingen gebruik maken
Iemand die een diploma in het buitenland verworven heeft en een Nederlands diploma wil behalen, kan verzoeken om een of meer ontheffingen (zie Eindexamenbesluit VO artikel 10 en 10a).