Voor het centraal examen aardrijkskunde vmbo 2021 is een vernieuwde syllabus opgesteld.
Aanleiding
De huidige syllabus aardrijkskunde vmbo is gebaseerd op het examenprogramma uit 2010. De syllabus is vastgesteld in 2015. Vanaf 2017 zijn kleine wijzigingen doorgevoerd, die in de syllabi zichtbaar waren door gele markeringen van de gewijzigde teksten.
De afgelopen jaren is de wens ontstaan om de syllabus grondiger te wijzigen dan bij het jaarlijks klein onderhoud mogelijk is. Doordat het nieuwe examenprogramma zonder pilotfase is ingevoerd, zijn er een aantal onvolkomenheden in de syllabus ontstaan. Daarnaast is er een overladenheid aan stof voor de leerweg bb en kb. De veelheid aan begrippen voor leerlingen is beknellend.
Het College voor Toetsen en Examens (CvTE) heeft in februari 2018 een syllabuscommissie ingesteld met de opdracht de inhoud van de syllabus te actualiseren en (waar nodig) de onvolkomenheden te reviseren, zonder daarbij de examenstof te verzwaren. De syllabuscommissie heeft haar werkzaamheden in april 2019 afgerond.
De nieuwe syllabus
In de nieuwe syllabus zijn aanpassingen gedaan op het gebied van topografie, begrippen en het verschil tussen bb en kb/gl/tl.
Een aanpassing is dat er op een andere manier met toponiemen omgegaan wordt. Van leerlingen mag verwacht worden dat zij over de basale topografische kennis beschikken, zoals deze is vastgelegd in de basislijst topografie voor het basisonderwijs (Cito/KNAG). In de nieuwe syllabus wordt bij de verschillende eindtermen slechts nog een beperkt aantal toponiemen opgenomen waarvan verwacht mag worden dat leerlingen de bijbehorende geografische entiteiten zonder hulpmiddelen op een kaart kunnen lokaliseren. Bij toponiemen waarbij dit niet het geval is, zal in het examen altijd een kaart opgenomen worden met plaatsbepaling.
Een andere aanpassing is dat de aparte begrippenlijst in de nieuwe syllabus verdwenen is. Bij de verschillende eindtermen zijn enkel begrippen toegevoegd die als relevant en onmisbaar bij deze eindtermen worden beschouwd en die niet als zodanig als afzonderlijk begrip in de eindterm zelf staat.
In de huidige syllabus staat het gedeelte dat gl/tl leerlingen meer moeten kennen en kunnen ten opzichte van de bb leerlingen cursief gedrukt. Omwille van de duidelijkheid en overzichtelijkheid zijn de eindtermen voor de verschillende leerwegen apart in de syllabus opgenomen. Door middel van markeringen is in aparte kolommen aangegeven wat voor de afzonderlijke leerwegen verplicht is.
Belangrijkste verschillen tussen de oude syllabus en de nieuwe syllabus
De belangrijkste verschillen tussen de syllabus tot 2020 en de syllabus vanaf 2021 zijn:
- In de nieuwe syllabus staat geen aparte lijst met toponiemen. Een selectie van toponiemen staat genoemd onderaan de afzonderlijke inhoudelijke domeinen.
- In de nieuwe syllabus staat geen aparte lijst met begrippen. Een selectie van begrippen staat genoemd bij de afzonderlijke eindtermen.
- De leerstof voor bb leerlingen, kb en gl/tl leerlingen staat in afzonderlijke eindtermen met een markering in aparte kolommen.
- De inleiding bij de syllabus is aangepast. In de inleiding wordt niet langer verwezen naar de indeling naar complexiteit van de informatie en de vragen.
Veldraadpleging en verantwoording
In oktober 2018 is een conceptsyllabus via een digitale veldraadpleging voorgelegd aan docenten. Zo’n 68 docenten hebben de vragenlijst ingevuld. Uit deze veldraadpleging blijkt dat 96% van de respondenten de nieuwe structuur overzichtelijk vindt en dat 97% de loskoppeling van bb en kb/gl/tl als een meerwaarde ziet. Zo’n 84% vindt de verplaatsing van de begrippen van een aparte begrippenlijst naar de uitgewerkte eindtermen een verbetering.
De syllabuscommissie heeft de resultaten van de veldraadpleging geanalyseerd. Gelet op de consensus over de verandering heeft de analyse niet geleid tot een aanpassing in de syllabustekst.
In het verantwoordingsdocument staan de overwegingen en keuzes die de syllabuscommissie heeft gemaakt. In de rapportage veldraadpleging aardrijkskunde vmbo 2021 wordt verder ingegaan op de veldraadpleging.