Definitie
Het certificaat is in feite een soort diploma, maar dan voor een of meer vakken die samen niet voldoende zijn om een diploma te verwerven. Het vermeldt het vak of de vakken waarvoor de kandidaat een eindcijfer van 6 of meer heeft behaald (zie Eindexamenbesluit VO artikel 53 lid 2). Op het certificaat zelf staan overigens geen cijfers. De cijfers voor die vakken zijn te vinden op de bijbehorende cijferlijst. Dagscholen voor havo en vwo reiken geen certificaten uit; de cijferlijst heeft deze functie overgenomen. De certificaten van een vavo-instelling en van de staatsexamens zijn gelijkwaardig.
Modellen
De Minister stelt modellen vast (zie Eindexamenbesluit VO artikel 53 lid 5).
Dat is vastgelegd in de volgende regeling:
Wanneer krijgt een kandidaat een certificaat?
3.1. Als een vavo-kandidaat voor een of meer vakken deeleindexamen heeft afgelegd en geen diploma heeft behaald, krijgt hij een certificaat voor de vakken waarvoor hij het eindcijfer 6 of meer heeft behaald (zie Eindexamenbesluit VO artikel 53 lid 2);
3.2. Als een kandidaat deelstaatsexamen heeft gedaan of niet is geslaagd voor het staatsexamen (zie Besluit staatsexamens artikel 31 tweede lid);
3.3. Als een vmbo-kandidaat definitief is afgewezen voor het eindexamen en de school verlaat en die voor een of meer vakken van dat eindexamen een eindcijfer 6 of meer heeft behaald;
3.4. Een dagschoolkandidaat aan vwo of havo krijgt nooit een certificaat, wel een cijferlijst die hij kan verzilveren.
Wie reikt het uit?
De directeur van de school of instelling waar het eindexamen of het deeleindexamen is afgelegd, reikt het certificaat uit (zie Eindexamenbesluit VO artikel 53). Een dagschool voor havo/vwo kan geen certificaat afgeven.
Zie ook de informatie over de 'tijdvakken'.
Cijferlijsten en vrijstellingsbewijzen
In artikel 48, lid 5 van het Eindexamenbesluit VO, is de bepaling opgenomen dat cijferlijsten en vrijstellingsbewijzen die gebruikt worden om een staatsexamendiploma of diploma aan een instelling voor vavo te verkrijgen, alleen geldig zijn indien nog geen tien jaren zijn verstreken na het jaar waarin ze zijn vastgesteld.
Wat bij verlies?
Het kan gebeuren dat een kandidaat zijn certificaat kwijt raakt, het gestolen wordt, of ongeldig is geworden of door omstandigheden niet meer de beschikking heeft over het certificaat. Scholen voor voortgezet onderwijs, vavo-instellingen en de staatsexamencommissie hebben niet de bevoegdheid om duplicaten of nieuwe versies van diploma's, certificaten en/of cijferlijsten te verstrekken (zie Eindexamenbesluit VO artikel 54). Ze zijn echter wel verplicht om alle examenresultaten door te geven aan de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). Deze archiveert die resultaten. Veel van deze resultaten zijn opgenomen in het Diplomaregister/Mijn Diploma's. Het diplomaregister is een online register dat door het ministerie van OCW beschikbaar wordt gesteld om fraude te bestrijden en als waarborg bij verlies of diefstal van het behaalde diploma of certificaat.
De kandidaat kan bij de Helpdesk Diplomaregister/Mijn Diploma's van DUO vragen om een 'verklaring afgelegd examen' (VAE) of zelf een uittreksel uit het Diplomaregister downloaden, indien de gegevens daarin aanwezig zijn. Voor personen waarbij de persoonsgegevens (naam en/of geslacht) zijn veranderd, is het mogelijk een vervangend opleidingsdocument (VOD) aan te vragen. Dit gebeurt eveneens bij de Helpdesk Diplomaregister/Mijn Diploma's van de Dienst Uitvoering Onderwijs, afdeling Examendiensten.
Verzilvering
Certificaten kunnen niet worden verzilverd, ofwel niet worden ingezet bij het behalen van een diploma. Cijferlijsten hebben die functie van certificaten overgenomen. Zie voor meer informatie 'cijferlijsten'.